Anı is een van oorsprong Armeense stad op ca. 40 km afstand van de stad Kars aan de Turks- Armeense grens. Het ligt beschermd ingeklemd tussen een diepe kloof en de Arpaçay (Armeens: Akhurian) grensrivier. Anı was eens de hoofdstad van het Armeens koninkrijk van de Bagratiden, dat qua oppervlakte een groot deel van het hedendaagse Armenië en Oost-Turkije besloeg.
Als je de ommuurde ruïnestad via de oude Leeuwenpoort (Aslan Kapısı) betreedt, is meteen duidelijk waarom de stad destijds De stad van duizend-en-één kerken werd genoemd. Het ruim 1300 meter hoge plateau waarop Anı gelegen is, is bezaaid met de resten van kerken, kathedralen en kloosters. De meeste hiervan dateren uit de 10e eeuw, de hoogtijdagen van het koninkrijk.
In 961 besloot koning Ashot III namelijk om zijn residentie van Kars naar Anı te verplaatsen waardoor de stad een welvarend handelscentrum werd. Anı was strategisch gelegen aan verscheidene handelsroutes (o.a. de Zijderoute) en de daardoor verkregen rijkdom werd besteed aan imposante bouwwerken. Zijn vele religieuze gebouwen, paleizen en fortificaties golden als technische en artistieke hoogstandjes.
Qua grootte en pracht, kende Anı in het Europa van de 10e eeuw zijn gelijke niet. Constantinopel, Bagdad en Cairo waren in het middenoosten de enige steden die de vergelijking konden doorstaan. Tijdens de bloeitijd van het rijk, telde deze rijke stad tussen de 100.000 en 200.000 inwoners.
In 1045 werd de stad door de Byzantijnen bezet, in 1064 kwam de stad onder de heerschappij van de Seldjoeken en daarna werd de stad veroverd door het koninkrijk Georgië en bestuurd door Koerdische emirs. In 1239 vielen Mongoolse stammen de stad binnen en hielden er behoorlijk huis. De Mongolen waren echter een nomadenvolk en hadden weinig interesse om Anı tot hun vaste woonplaats te maken. Toen Anı in 1319 door een zware aardbeving getroffen werd, werd de stad langzaamaan verlaten. Het is nu een verlaten spookstad, maar wel één met veel verborgen rijkdommen. Erg de moeite van een bezoek waard!
Enkele architectonische hoogtepunten van de stad zijn:
- De 10e eeuwse kathedraal van Anı
- De Gregoriuskerk van Gagik I uit 1001
- De Menüçehr moskee uit 1072
- De Gregoriuskerk (Resimli Kilise) uit 1215 met haar prachtige fresco’s
Bronnen: Wikipedia & Lonely Planet guide Turkey
