Hoe ik Turkije vergat (en Istanbul leerde kennen)

Toen ik enkele jaren geleden voor het eerst voet op Turkse bodem zette voor een zomervakantie, was dat onder het weinig eerbiedige mom van ´als je het écht niet meer weet, kan je altijd nog naar Turkije´. Ik was immers in de veronderstelling dat een vakantie naar het land niet meer behelsde dan een vergelijkbare mediterrane ervaring, maar dan goedkoper vanwege het enorme aanbod. Desalniettemin was ik verheugd te zijn aangekomen in Marmaris, ook al was het 4 uur ´s nachts. De zee doemde op in de verte en zonder twijfel was deze net zo azuurblauw als in de brochure. Ik was er dan ook niet gerust op toen de chauffeur naar rechts afsloeg en we voor mijn gevoel verder en verder van de zee vandaan reden. Eenmaal aangekomen in het hotel verdween die vrees naar de achtergrond. De volgende morgen was ik blij verrast te ontdekken dat ons hotel zich aan de kust bevond, en Marmaris in een baai lag. Dat had ik natuurlijk allemaal niet uitgezocht, zoals velen met mij. Ik vergaapte me aan het uitzicht op de baai, de prachtige zee en de eilandjes voor de kust. Helaas was die verwondering niet ieders deel. Het gros van de Nederlanders bleef gedurende die week bij het zwembad liggen, met een uitzicht dat niet meer behelsde dan de betonnen balkons van ons weinig fantasievol vormgegeven hotel. Ook de heerlijke Turkse buffetten waren niet aan hen besteed. Een hoogblonde tiener uit Spijkenisse, een van de Nederlanders die nimmer de zee zag gedurende die week, maakte aan het buffet een verloren indruk. Ze zuchtte eens diep en sprak de voor mij inmiddels legendarische woorden: “ik lust hier helemaal niets, geef mij maar gewoon patat”.

Acht maanden later, ergens eind december, was ik opnieuw in Turkije. Ditmaal grofweg 250 km verderop, even buiten Antalya. De aankomst aldaar was een beetje surrealistisch. Gezeten in onze luxe touringcar, baande we ons een weg door kleine dorpjes, waar de geiten langs de kant van de weg stonden. In de verte doemde de hotels als ware luchtkastelen op. We verbleven namelijk aan dat ene stukje Turkse kust waar het ene hotel nog uitbundiger (grotesker, zo je wilt) vormgegeven is dan het andere. Zo vind je er een replica van het Topkapı paleis, het Rode Plein, en het San Marco Plein. Ook deze hotels waren zo ingericht dat je ze nimmer hoefde te verlaten, om aan je trekken te komen als toerist. Toegegeven, in een dergelijk desolate omgeving was enig vermaak een prettige bijkomstigheid. Gelukkig reed er een Dolmuş naar Antalya. Het viel me al snel op de koopwaar die men aldaar aan ons probeerde de slijten, min of meer dezelfde was als acht maanden eerder. Niet geheel verwonderlijk natuurlijk, maar het deed toch een beetje afbreuk aan mijn Turkije-ervaring. Het leidde ertoe dat toen ik afgelopen zomer in Utrecht mijn Turkse geliefde ontmoette, ik het land en mijn bezoekjes eraan bijkans vergeten was. Begin september zocht ik haar voor het eerst op in Istanbul. Ik besloot bovendien dat Turkije in de herkansing mocht.

En zo zette ik ruim zeven jaar later opnieuw voet op Turkse bodem. Ditmaal onder een ander gesternte. Al bij het verlaten van de aankomsthal op Atatürk International Airport, verscheen er een grote grijns op mijn gezicht. De aangename temperatuur, het nerveuze getoeter van de taxichauffeurs en de hectiek waren allen even prikkelend. En natuurlijk was daar het weerzien met mijn liefje, die even verderop in de auto op mij stond te wachten. Na een fantastisch weerzien kon mijn eerste kennismaking met Istanbul beginnen. Ze stuurde de auto behendig door het drukke verkeer, een fenomeen dat een eigen verslag waard is, maar dat volgt later. We reden over de Kennedy Caddesi, waar ik me vergaapte aan de Zee van Marmara en de schepen die er ogenschijnlijk voor de eeuwigheid voor anker zijn gegaan. Via de Galatabrug geraakten we in Beyoğlu en reden we via Barbaros boulevard richting de Boğaziçi Köprüsü naar het Aziatische deel van de stad. Uiteraard was ik op het moment dat we de Bosporus overstaken even niet aanspreekbaar. Het uitzicht op de stad ontnam me nog net niet de adem. De verschillende indrukken verdrongen zich en streden om voorrang. Zozeer dat die ervaring zelfs nu nog, dik acht maanden later, nauwelijks onder woorden te brengen is. Na een uurtje rijden kwamen we aan in Suadiye, daar waar ze woont. Hier zou ik de komende maanden nog meermaals terugkeren, evenals op al die andere plekken in de stad waar we samen de afgelopen tijd onze voetstappen hebben achtergelaten. Mijn Istanbul-ervaringen zouden er geen worden van moskeeën en musea, van Sultanahmet en de bazaar. Nee, in tegendeel. Ik werd deelgenoot van een heel ander soort Istanbul, maar daardoor niet minder interessant. Daarover volgende keer meer.