Sommigen van hen wilden genoeg geld sparen om een stuk land te kopen, anderen wilden sparen voor een tractor of een huis. Ze hadden allemaal de intentie om terug te keren naar Turkije. Daarom bleven hun echtgenoten en kinderen in eerste instantie achter. De gastarbeiders hadden zich nog niet gerealiseerd dat een Europees land hun nieuwe thuis zou worden.
Op 30 oktober 1961 werd de “arbeidsmigratie” overeenkomst tussen Turkije en Duitsland ondertekend. Hierdoor was er nieuwe hoop voor duizenden Anatolische gezinnen die het financieel zwaar hadden. Turken begonnen te emigreren naar Europese landen, die te maken hadden met grote industriële ontwikkelingen. Hierdoor was er veel behoefte aan frisse arbeidskrachten.
Inmiddels zijn we een halve eeuw verder. Het merendeel van de mensen die zeiden dat ze met het geld wat ze hadden verdiend naar Turkije terug zouden keren, is in Europa gebleven. Zij gingen hier uiteindelijk met pensioen en hun kleinkinderen groeiden hier op. Het aantal Turkse migranten in Europa bereikte 5,2 miljoen, tijdelijke werknemers werden permanente burgers.
Het profiel van de jonge Turkse generatie in Europa is anders dan die van hun ouders en grootouders. Laten we eens kijken hoe het leven van de Europese Turken verschilt in landen zoals Duitsland, Nederland, België, Frankrijk en Oostenrijk.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel gaf vorig jaar de verklaring dat de Duitse pogingen om een multiculturele samenleving op te bouwen “volkomen mislukt” zijn. Deze uitspraak heeft geleid tot een groeiende discussie over de integratie van buitenlanders.
Voor veel van de eerste generatie Turken in Europese landen, die hadden gepland om terug te keren naar Turkije, had het opleiden van hun kinderen geen hoge prioriteit. Ze wilden hun kinderen zo snel mogelijk laten werken. Deze gezinnen hebben een grote rol gespeeld in de aanhoudende lage niveaus van de geschooldheid onder allochtone Turken in Europa. Ze leefden een beetje geïsoleerd in hun ‘getto’s’. Maar vanaf het midden van de jaren ’80, begonnen ze te beseffen dat de landen waarin zij werkzaam waren hun thuis was geworden. Ze begonnen zich te organiseren en hun zorgen te uiten.
Op dit moment zijn er 3 miljoen mensen met een Turkse afkomst in Duitsland, waarvan de helft geboren in Turkije en de andere helft in Duitsland. 21 procent van hen heeft geen enkel diploma gehaald. 28 procent heeft alleen zijn diploma van het voortgezet onderwijs gehaald (vergelijkbaar met de mavo). Het beeld in Frankrijk is vergelijkbaar.
Hoewel de onderwijsstatistieken laag uitkomen voor Turkse immigranten in Europa en hun nakomelingen, zijn de ondernemerschap cijfers duizelingwekkend. In Europa zijn er 144.000 Turkse ondernemers. Waarvan 84.000 in Duitsland die, in tegenstelling tot de stereotypering, in 115 verschillende sectoren werken, en niet alleen als eigenaren van Döner Kebap salons.
Van de in Duitsland wonende Turken kunnen er 209.000 geen baan vinden. Discriminatie van immigranten heeft een grote rol gespeeld bij de stijging van het aantal Europese Turkse jongeren dat momenteel terugkeert naar Turkije.
Ook al is het ruim 50 jaar geleden sinds de eerste immigratie naar Europa vanuit Turkije, de Europese Turken zijn in de afgelopen 15 jaar geconfronteerd met veel immigratieproblemen. Volgens Halil Uslucan, directeur van een stichting voor integratie in Duitsland, hebben tweede-en derde-generatie immigranten verschillende eisen. “De eerste generatie immigranten zag zichzelf als gastarbeiders en buitenlanders. Daarom hebben ze nooit gelijke rechten geëist. Tweede en derde generatie immigranten willen echter wel dezelfde rechten als andere Duitsers. Deze eisen zijn tot op heden niet allemaal gehaald”, zei hij.
De eerste Duitse ‘vreemdelingen wet’, werd van kracht in 1965. Door deze wet konden gastarbeiders lang blijven, maar deze was er toch op gebaseerd dat de buitenlanders uiteindelijk terugkeerden naar hun eigen land. Deze filosofie is niet veranderd tot het “vreemdelingenrecht” werd goedgekeurd in 2005.
Aan het begin van de jaren 2000, begonnen Duitsers langzaam aan te accepteren dat hun land een land van immigranten is, maar na 11 september 2001, veranderde dit dramatisch. “Dat was toen de Duitsers de Islam ontdekten”, zei Kaykın. “Zij zagen in dat als ze niet gericht ‘moslimkwesties’ gingen oplossen, dingen uit de hand zouden gaan lopen. Gevolg hiervan was, dat er een dialoog op gang kwam en er opener over de situatie gesproken werd”.
In 2006 kwam Duitsland met een ‘Aanpassing-actieplan’, dat leidde tot de oprichting van 126 centra om immigranten te begeleiden bij het integreren.
Europa’s hoop: Turkse ondernemers
Ondernemers van Turkse afkomst in Europa hebben nu een confederatie: de Europees-Turkse Business-Confederatie, of UNITEE, gevestigd in Brussel. UNITEE is een overkoepelende organisatie van 52 verenigingen en zes federaties in Europa, met een totaal van ongeveer 10.000 leden. UNITEE President Adem Kumcu zegt dat het Turkse ondernemerschap in Europa groeiproblemen heeft, omdat veel Turkse zakenlui gebrek aan professionele kennis hebben. “Ook al hebben ze veel moed ze hebben geen professionele mensen werken in hun bedrijf. Ze proberen alles zelf te doen”, zei hij, eraan toevoegend dat de eerste generatie Turkse ondernemers in Europa samen zou moeten werken met de tweede generatie, universitair opgeleide Turkse jongeren. Hiervan zijn er nu ongeveer 100.000 in Europa. “Op deze manier zouden zij hun academische en praktische ervaringen kunnen combineren”.
Het moeilijke leven van een immigranten kind
Arif Ünal beheert een Immigranten Health Center in Keulen, dat bijna fungeert als een psychotherapie centrum voor de gemeenschap. Hij ziet veel problemen onder de immigranten met betrekking tot alcohol-en drugsmisbruik. “Het socialisatieproces van de eerste-generatie immigranten werd voltooid in Turkije. Maar hun kinderen – ik noem ze ‘koffer kinderen’ – gingen heen en weer tussen twee landen. Sommige families stuurden hun kinderen terug naar Turkije, waar ze werden opgevoed door hun grootouders. Voor deze kinderen 18 werden, moesten ze echter weer terug naar Duitsland om de Duitse verblijfsvergunning te verkrijgen. Hierdoor hebben ze de Duitse taal niet goed kunnen leren, konden ze niet terecht op een Duitse opleiding en bovendien waren vaak hun persoonlijkheden niet goed ontwikkeld”, zegt Ünal.
Onder deze generatie, die van de ‘exportbruiden’, pleegden veel vrouwen zelfmoord. Hun leven in Duitsland kon namelijk op een hel uitdraaien op het moment dat ze uit Turkije naar Duitsland werden gestuurd door de familie van een bruidegom. De familie dacht namelijk vaak dat een bruid uit een Turks dorp hun verwesterde zoon wel weer op het juiste pad zou krijgen. De bruid in een situatie als deze, werd echter vaak niets verteld over waarin ze terecht zou komen. Veel van deze vrouwen leden dan ook aan diepe depressies in Duitsland, waar haar man’s familie het haar meestal niet toestond het huis te verlaten. Zo werd zij niet blootgesteld aan de buitenwereld. Gevolg: Veel van hen pleegden zelfmoord.
Vertaald uit het Engels. Oorspronkelijk artikel: ‘European Turks: 50 years of labor migration from Turkey’ op todayszaman.com. Auteur: Zafer Özcan, publicatiedatum: 11 september 2011
