Sinterklaas komt elk jaar uit Spanje naar Nederland. De echte heilige Sint-Nicolaas leefde echter in de Oudheid. Na zijn dood werd hij begraven in Turkije waar hij een paar eeuwen heeft gerust, daarna ruim 900 jaar in Italië.
Sint-Nicolaas komt oorspronkelijk niet uit Spanje. Hij was bisschop van Myra, een havenstad in het huidige Zuidwest-Turkije. Over zijn leven is weinig bekend. Volgens de overlevering overleed hij op 6 december 343. Na zijn dood deden er verhalen de ronde over de wonderen die hij zou hebben verricht en werd hij heilig verklaard.
Sint-Nicolaas werd de beschermheilige van zeelieden, handelsreizigers, kinderen, dieven, pandjesbazen, maagden en prostituees. Zijn graf in een voor hem gebouwde kerk in Myra werd een bedevaartsoord voor duizenden reizigers.
In 1087 dreigden de Turken (Seidsjoeken) Myra te veroveren. In christelijk West-Europa wilde men de overblijfselen van de heilige niet in hun ‘heidense’ handen laten vallen. Zeelui uit de Zuid-Italiaanse stad Bari voeren in het geheim naar Myra en roofden de beenderen van Sint-Nicolaas. In Bari werd Sint-Nicolaas herbegraven in een speciaal gebouwde kathedraal. Zijn overblijfselen liggen daar tot de dag van vandaag.
De actie van de zeelui van Bari was niet voor niets geweest, want Myra viel inderdaad in handen van de Turken. Beide steden hadden overigens tot het Byzantijnse Rijk gehoord, dat in de elfde eeuw uit elkaar viel. Bari werd in die periode bezet door de Noormannen. De Spanjaarden hadden de stad daarna van in 1503 tot diep in de achttiende eeuw ingelijfd. Daarmee is Sint-Nicolaas een paar eeuwen ‘Spaans’ geweest.
Nadat Sint-Nicolaas zijn laatste rustplaats in Bari had gevonden, verspreidde de populariteit van de heilige zich naar Nederland en de rest van West-Europa. Via Napels, Rome, Spanje en Frankrijk vond de verering een weg naar Vlaanderen en Nederland en via Engeland, naar Scandinavië en IJsland. Dat hij beschermheilige van zeelieden en kooplieden was, werkte dit in de hand.
De feestdag van Sint-Nicolaas werd in Nederland eerst met kerkelijke plechtigheden gevierd. Na de reformatie in de zestiende eeuw verbood de kerk de verering van heiligen. De protestanten probeerden zich met medewerking van de staat van het paapse Sint-Nicolaasfeest te ontdoen.
Het Sinterklaasfeest hield desondanks stand, door de populariteit van het feest en door het enigszins aan te passen. Sint-Nicolaas werd minder katholiek gemaakt. Hij werd voor alle religieuze stromingen acceptabel als gulle gever. Sint-Nicolaas was Sinterklaas geworden.
MYRA – In het centrum van het dorpje Demre aan de zuid-westkust van Turkije bevindt zich een oeroud kerkje gewijd aan de heilige Nicolaas. Sint-Nicolaas wel te verstaan, bij ons bekend van het strooien en zie-ginds-komt-de-stoomboot.
Geschreven door: Joris Smeets
